💥 सोनम वांगचुक प्रकरण : "सत्याग्रही" की "निधीग्रही"?

 💥 सोनम वांगचुक प्रकरण : "सत्याग्रही" की "निधीग्रही"?

लडाखमधील आंदोलनांचे नेतृत्व करणारे आणि स्वतःला गांधीवादी म्हणवणारे *सोनम वांगचुक* आता स्वतः गंभीर चौकशीत सापडले आहेत.

ते पर्यावरणाचे रक्षण, शिक्षणाची सुधारणा आणि स्थानिक लोकांचे हक्क यासाठी लढत आहेत, अशी त्यांची प्रतिमा होती.

पण आता त्यांच्या संस्था आणि वैयक्तिक खात्यांमधील *परदेशी निधी आणि आर्थिक गोंधळ* यामुळे अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत.

🔎 चौकशी का सुरू झाली?

सरकारने वांगचुक यांच्या *HIAL* (Himalayan Institute of Alternatives Ladakh) आणि *SECMOL* या संस्थांवर चौकशी सुरू केली आहे.

कारण असं सांगितलं जातंय की —

या संस्थांनी *FCRA नावाचा कायदा मोडून* परदेशातून पैसे घेतले.

हा कायदा सांगतो की, परदेशातून पैसा घ्यायचा असेल तर *सरकारची परवानगी आवश्यक* असते.

पण तपासात असं दिसतंय की,

* *१५ कोटी रुपये परदेशातून मिळाले*,

* त्यापैकी *१.५ कोटी रुपये परवानगीशिवाय आले*,

* आणि *६.५ कोटी रुपये त्यांच्या खासगी फर्मकडे वळवले* गेले.

याशिवाय, त्यांच्या संस्थांची आणि वैयक्तिक अनेक *बँक खाती लपवलेली* आढळली आहेत.

💰 लपवलेली खाती आणि पैशांचा प्रवास

* *HIAL* ची *७ खाती*, त्यातील *४ लपवलेली*

* *SECMOL* ची *९ खाती*, त्यातील *६ लपवलेली*

* त्यांच्या कंपनी *Sheshyon Pvt. Ltd.* ची *९.९५ कोटी रुपयांची उलाढाल*, पण नफा फक्त *१.१४%*

* सोनम वांगचुक यांच्या स्वतःच्या नावावर *९ वैयक्तिक खाती*, त्यातील *८ गुप्त*

सरळ भाषेत सांगायचं तर —

*पैशांचा हिशोब पारदर्शक नाही.*

कोणत्या खात्यातून पैसे आले, कुठे गेले, आणि कशासाठी वापरले गेले — याचा स्पष्ट ट्रेल सापडत नाही.

🌍 परदेशातील व्यवहार आणि दौरे

तपासात आणखी काही गोष्टी समोर आल्या आहेत.

* *२.३ कोटी रुपये परदेशात पाठवले* गेले,

* आणि *१.६८ कोटी रुपये परदेशातून आले*.

  याशिवाय, *६ फेब्रुवारी २०२५ रोजी त्यांनी पाकिस्तानलाही भेट दिली*.

  ही भेट कोणत्या कारणासाठी होती — पर्यावरणासाठी, शिक्षणासाठी की काही राजकीय हेतूने — याचं उत्तर अजून मिळालेलं नाही.

🔥 आंदोलनात बाहेरचे लोक आणले का?

काही अहवाल सांगतात की *लडाखमधील आंदोलनात बाहेरच्या लोकांना सहभागी करून घेतलं गेलं.*

त्यात काही *नेपाळ आणि काश्मीरमधून आलेल्या तरुणांचा सहभाग* असल्याचा संशय आहे.

अर्थात, या आरोपांची अद्याप *औपचारिक पुष्टी झालेली नाही.*

 🩺 आरोग्याचं कारण आणि चौकशीतील टाळाटाळ?

चौकशी सुरू झाल्यावर वांगचुक यांनी *आरोग्याचं कारण सांगून चौकशीला वेळ मागितला*.

हे खरोखरच आरोग्याचं कारण आहे की चौकशीपासून दूर राहण्याचा प्रयत्न — हे सांगता येत नाही.

पण लोक विचारतायत —

> "ज्यांनी पारदर्शकतेचा धडा दिला, तेच स्वतः प्रश्नांना टाळतात का?"

 ⚖️ कायद्याची काटेकोर अंमलबजावणी

सरकारने गेल्या काही वर्षांत परदेशी निधीच्या बाबतीत *कायदे अधिक कठोर केले* आहेत.

कारण, अशा निधीतून *देशविरोधी किंवा संशयास्पद हालचालींना पाठबळ* मिळू शकतं.

म्हणूनच आता नियम काटेकोरपणे लागू केले जात आहेत.

त्यात कुणी चुकीचं केलं, तर परिणाम टळणार नाहीत.

📉 लोकांचा विश्वास आणि सामाजिक जबाबदारी

जनतेचा प्रश्न सोपा आहे —

> "जर तुम्ही लोकांसाठी काम करता, तर पैशांचा हिशोब लपवायची गरज का?"

जेव्हा एखादा सामाजिक नेता पारदर्शकतेवर बोलतो आणि स्वतःचं हिशोब लपवतो,

तेव्हा लोकांचा विश्वास ढासळतो.

आंदोलनाचा हेतू कितीही चांगला असो, पण नेतृत्व स्वच्छ असणं तितकंच गरजेचं आहे.

 📚 लोकांनी काय शिकलं पाहिजे?

१️⃣ *पारदर्शकता सर्वात मोठं शस्त्र आहे.* समाजकारण, आंदोलन किंवा राजकारण — कुठेही विश्वास टिकवायचा असेल तर हिशोब स्पष्ट ठेवा.

२️⃣ *कायद्याचं पालन करणं आवश्यक आहे.* देशातील नियम सर्वांसाठी समान आहेत; प्रसिद्धीमुळे सूट मिळत नाही.

३️⃣ *परदेशी निधी घेताना जागरूकता ठेवा.* परवानगीशिवाय पैसा घेतल्यास तो संशयास्पद ठरू शकतो.

४️⃣ *आरोग्याचा आधार घेऊन चौकशी टाळणं योग्य नाही.* लोकांच्या पैशाचा आणि विश्वासाचा हिशोब द्यावा लागतो.

५️⃣ *नेतृत्व म्हणजे केवळ भाषण नव्हे, आचरणही.* गांधीजींच्या नावाने लढायचं असेल, तर त्यांचं तत्त्व स्वतःवर पाळावं लागतं.

 🔚 सारांश 

सोनम वांगचुक यांच्या आंदोलनात असलेली तळमळ खरी असू शकते.

पण निधी, खाती, परदेशी व्यवहार आणि चौकशी या सगळ्यांनी त्यांच्या प्रतिमेवर सावली टाकली आहे.

कायदा आता आपलं काम करतोय.

सत्य उघड झालं की —

> "सत्याग्रह खरा की निधीग्रह खोटा?" —

> हा प्रश्न लडाखच नव्हे तर संपूर्ण देश विचारणार आहे.

-- दयानंद नेने 

   28/9/25