*नोटबंदीला एक वर्ष; नोटबंदीचे परिणाम काय?*_

-
*नोटबंदीला एक वर्ष; नोटबंदीचे परिणाम काय?*_ 




*नोटाबंदीच्या ऐतिहासिक निर्णयाला एक वर्ष पूर्ण होत आहे. भारताच्या इतिहासात 8 नोव्हेंबर 2016 हा दिवस कोरला गेला. 500 आणि 1000 रुपयाच्या नोटा एका रात्रीतून चलनातून काढून घेतल्यानंतर त्याचे अनेक बरे-वाईट परिणामही दिसले. मात्र, हा निर्णय दीर्घकालीन फायद्याचाच असल्याचे हळूहळू समोर येत आहे. नोटाबंदी आणि त्यानंतर वर्षभरातील घडामोडींचा संक्षिप्त आढावा आज आम्ही घेणार आहोत...

_*कशासाठी घेतला गेला हा निर्णय?*_

देशात मोठ्या प्रमाणावर काळा पैसा निर्माण होत असून, त्यामुळे समांतर अर्थव्यवस्था फोफावू लागली आहे. हा काळा पैसा बाहेर काढण्यासाठी 8 नोव्हेंबरच्या मध्यरात्रीपासून 500 व 1000 रुपये मूल्याच्या चलनी नोटा चलनातून बाद केल्या गेल्या होत्या. काळ्या पैशाचे निर्मूलन, रोखरहित अर्थव्यवस्था, दहशतवादाला आळा आदी उद्देश यामागे असल्याचे सांगितले गेले.



 _*काळा पैसा बाहेर आला का?*_

नोटबंदीला एक वर्षपूर्ण झाले तरी असले तरी या कालावधीत काळा पैसा किती बाहेर आला हे तपासणे किंवा जाणून घेणे महत्वाचे ठरते. मात्र, गेल्यावर्षभरात किती काळा पैसा बाहेर आला याची ठोस आकडेवारी कुठेही उपलब्ध नाही. काहींच्या मते काळा पैसा बाहेर आणण्यासाठी केलेली नोटबंदी अयशस्वी झाली तर काहींच्या मते मोठ्याप्रमाणात काळा पैसा बाहेर आला.

 _*रोखरहित अर्थव्यवस्थेला प्रतिसाद मिळाला का?*_

अर्थ मंत्रालयाच्या नुकत्याच आलेल्या रिपोर्टनुसार, सप्टेंबरदरम्यान 1.24 लाख कोटी रुपयांचे डिजिटल ट्रान्झॅक्शन्स झाले आहेत. रोजच्या कामांमध्येही डिजिटल व्यवहार पाहायला मिळाला. लोकांनी debit card, m-wallet, IMPS, PayTm अशा डिजिटल सेवांचा लाभ मिळवत डिजिटल देवाण-घेवाण केली आहे. मात्र ग्रामीण भाग, शेतकरी किंवा छोटे व्यापारी यांच्यापर्यंत कॅशलेस मोहीम पोहचली नाही किंवा याबतची साक्षरता झाली नाही. 

_*दहशतवादाला आळा बसला का?*_

नोटाबंदीला लागू करण्यादरम्यान असेही म्हटले गेले होते की, दहशतवाद आणि नक्षली हालचालींवर अंकुश बसेल. परंतु एका वर्षानंतरही या हालचालींवर नोटाबंदीमुळे अंकुश लागल्याची सबळ माहिती समोर आलेली नाही. काश्मिरात दहशतवादी कारवायांत वाढ झाली आहे. तथापि, नक्षली हालचाली कमी झाल्याचे आढळले आहे.

_*विकासदरावर काय परिणाम?*_

नोटाबंदीच्या घोषणेनंतर पहिल्या तिमाहीत जीडीपी दर घटून 6.1 वर आला. मागच्या वर्षी यादरम्यान हा 7.9 टक्क्यांवर होता. यानंतर एप्रिल-जून तिमाहीत विकासदर आणखी कमी झाला. आणि तो 5.7वर पोहोचला. मागच्यावर्षी याचदरम्यान तो 7.1 टक्क्यांवर होता. तथापि विकासदर घटण्यामागे नोटाबंदीच कारणीभूत आहे का हे अजून स्पष्ट नाही.

 _*नोटाबंदीचे फायदे-तोटे काय?*_

नोटाबंदीचे फायदे-तोटे इतक्या झटपट मोजता येणारे नाहीत. मात्र सव्वादोन लाख बोगस कंपन्या त्यामुळे पकडल्या गेल्या व काळ्या पैशाचे व्यवहार थोपवण्याचे मोठे पाऊल उचलले गेले. हे अन्य कुठल्याही मार्गाने शक्य झाले नसते. चार लाख कोटी इतकी रक्‍कम बँकांच्या खात्यांत सक्‍तीने जमा झाली आणि त्यामुळे अशा बोगस कंपन्या व त्यांचे व्यवहार उघड होऊ शकले.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

The Vanjari caste

-
Image
The Vanjari caste Nowadays, it has become fashion to tomtom your backwardness if you are in politics, govt sector or education. For obvious reasons. We find many political leaders proclaiming that they are backward - because that is what sells now. Hence, I decided to study the origins of various castes to find out who is more backward and how. Today, I give information about the Vanjari caste. The Vanjari is a community in India; they live spread throughout the country but have a sizeable population in the state of Maharashtra. They are also present in parts of Andhra Pradesh particularly in the districts of Telangana region. A Vanjari or a trader seems to be an occupational description, as it is etymologically identical with Vanijya which means trade or commerce. These tribes were in the past engaged in carrying grain and supplies for armies, before the time of cart-roads and railways. Thane Vanjaries are settled in 24 Villages in Thane District Viz. Bandhan, Boi
Read more

शेतजमीन विषयक वहिवाट रस्ता

-
Image
 शेतजमीन विषयक महत्वाच्या संज्ञाः भाग-4 वहिवाट रस्ताः वहिवाट रस्ता ज्याला गावठाण रस्ता, शेत रस्ता, बांधावरील रस्ता वगैरे म्हणता येईल. तर असे आहे कि काळ बदलला, वाटेहिस्से जास्त पडु लागले, जमीनींचे भाव गगनाला भिडले तसे जमीनींचे मोठ्या प्रमाणात व्यवहार होऊ लागले आणी त्यामुळे जमिनीचे छोटे छोटे तुकडे झाले. जमीन मालक बदलले. त्यामुळे काही ठिकाणी नवीन खरेदीदाराला त्याच्या जमिनीत जाण्यासाठी रस्ताच उपलब्ध नाही पण शेती कसण्यासाठी शेतात मजूर घेऊन जावे लागते, बी-बियाणे, खते, यंत्रसामग्री इ. न्यावे लागते तसेच उत्पन्न निघाल्यानंतर माल उचलण्यासाठी बैलगाडी किंवा ट्रॅक्टर न्यावे लागते अश्यावेळी समोरचा जमीन मालक रस्ता देत नसेल तर शेतकऱ्याची मोठीच अडचण होते. आपल्या मालकीच्या जागेवर जाण्यासाठी रस्ता मिळणे हा प्रत्येकाचा कायदेशीर अधिकार (Right of Way) आहे. अश्यावेळी शेतकरी अथवा जमीनमालक यांना रस्त्याची मागणी शासनाकडे म्हणजेच सक्षम अधिकारी / तहसिलदार यांच्याकडे करता येते. वहिवाट प्रकरणातील तहसीलदार यांची भूमिका: जमीन महसूल कायद्याच्या कलम 143 नुसार जमीन धारण करणार्या व्यक्तीला स्वत:च्या मालकीच्या जमीनीत जाण्
Read more

5 +3+3+4 school system explained

-
Image
 Chapter 3 5 +3+3+4 school system explained As per the new school education system of 5+3+3+4 outlined in NEP 2020, children will spend 5 years in the Foundational stage, 3 years in the Preparatory stage, 3 years in the Middle stage, and 4 years in the Secondary stage. The division of stages has been made in line with the kind of cognitive development stages that a child goes through early childhood, school years, and secondary stage. Here is the age-wise breakdown of the different levels of the new school education system: 1. 5 years of Foundational stage: For ages: 3 to 8 For classes: Anganwadi/pre-school, class 1, class 2 The foundational stage of education as per the national education policy will comprise 3 years or preschool or anganwadi education followed by two years of primary classes (classes 1 and 2). This stage will focus on teaching in play-based or activity-based methods and on the development of language skills. 2. 3 years of Preparatory stage: For ages: 8 to 11 For clas
Read more